The medication shortages in the Netherlands continue to increase, which was also the central theme during the second edition of the LIFE Sciences Conference in September 2023 in Groningen, organized by the LIFE Cooperative. One of the solutions is the production of medicines in the Netherlands. Weite Oldenziel, CEO of Ofichem, shares his perspective on this shortage from his role as a medication producer and expert in high-quality and safe raw materials for human and veterinary medicines in this article from the Dagblad van het Noorden. Read the entire article here, published in the Dagblad on Monday, January 29, 2024 (in Dutch).

De medicijntekorten zijn groter dan ooit. Wat merken de patiënt, de apotheker en de medicijnfabrikant hiervan? En wat is volgens hun de beste oplossing?

Patiënt Rob de Kort uit Baflo: ‘Misschien moeten we uitwijken naar het buitenland’

,,Mijn vrouw heeft multiple sclerose (MS), een super nare ziekte, waardoor ze heel weinig energie heeft. Wat bij haar goed werkt tegen de extreme vermoeidheid is symmetrel, met als werkzame stof amantadine. Dit wordt vooral voorgeschreven voor mensen met de ziekte van Parkinson, maar een deel van de MS-patiënten heeft er ook baat bij. Het is voor dit middel bekend dat er vaker tekorten zijn, maar zoals nu, dat is voor ons een dieptepunt.

Niet leverbaar

Eind december was mijn vrouw bijna door haar voorraad voor drie maanden heen, dus belden we zoals altijd onze apotheker voor een nieuw recept. Sorry, niet leverbaar, kregen we tot onze schrik te horen. Toen zijn we alle apotheken in het Noorden gaan afbellen, maar niemand had het meer op voorraad. Dan slaat de stress toe.

Een paar dagen later was mijn vrouw door haar voorraad heen, waardoor de extreme vermoeidheid weer terugkwam. Daarna heb ik de apotheek van Isala in Zwolle gebeld en daar kunnen ze zien welke apothekers in Overijssel een specifiek medicijn op voorraad hebben. Er zouden drie locaties zijn waar ze dit middel hadden. Van de eerste twee kreeg ik te horen dat ik het niet kreeg, omdat ze het achter de hand willen houden voor de eigen populatie. Daar word je wel boos en verdrietig van en volgens mij mag dit ook niet. Je moet toch zorg verlenen als iemand dat nodig heeft?

Gelukkig was het bij de laatste plek wel raak. Vorige week ben ik naar Zwolle gereden om het op te halen en nu kan mijn vrouw weer twee maanden vooruit. Het kost ons, bovenop haar ziekte, een hele bak stress.

Nederland is niet bereid fatsoenlijk te betalen en dat moet beter. Het is iets dat partijen in de Tweede Kamer aan moeten kaarten bij de minister. Gelukkig lijkt dat ook te gebeuren. Maar een snelle oplossing is moeilijk. Hoe moet het over twee maanden, als mijn vrouw weer een nieuwe voorraad nodig heeft? Misschien moeten we wel uitwijken naar het buitenland, waar een ander inkoopbeleid wordt gevoerd.”

Medicijnfabrikant Weite Oldenziel, van Ofichem Group in Ter Apel: ‘Nederland moet zelf weer achter het stuur’

,Zoals bekend hebben we ons in Europa, in Nederland zeker, de afgelopen 25 jaar veel te veel afhankelijk gemaakt van producenten in India en China. Ik heb het dan over de generieke medicijnen, die goed zijn voor 80 procent van het totale aantal medicijnen op Nederlandse markt. Ze zijn goedkoop, eigenlijk te goedkoop: ze kosten 1,45 euro per patiënt per maand.

Nederland heeft extreem gestuurd op het drukken van de prijs. Heel veel medicijnproducenten kunnen het niet doen voor dit geld, dus zijn ze in de loop der jaren omgevallen. Je houdt dan nog maar een klein groepje over dat de tenders wint, maar vraag niet naar de omstandigheden voor de arbeiders.

Waarmee je je dus heel kwetsbaar maakt, voor als er iets gebeurt in de toevoerketen. Denk aan een staking of Houthi’s die een schip in de Rode Zee bestoken. Dan zit je ineens zonder, ook omdat je door het preferentiebeleid vastzit aan een leverancier.

Wil je voor een primaire levensbehoefte afhankelijk blijven van India en China, of wil je zelf weer achter het stuur? Het ministerie van VWS moet de regie pakken en medicijnen indelen in drie groepen, van cruciaal tot iets minder. Je gaat kijken welke bedrijven we in Europa nog hebben en daar ga je voor de 200 meest cruciale medicijnen zaken mee doen. Je neemt hier gegarandeerd 30 procent van het totale aantal cruciale medicijnen af. Dan betaal je iets meer, maar maak je jezelf veel minder kwetsbaar. De rest blijf je kopen op de wereldmarkt. Dan zul je nog wel eens misgrijpen, maar situaties zoals nu zijn verleden tijd.

Wij hebben de laatste producerende tablettenfabriek van Nederland overgenomen, waar we medicijnen maken zoals anti-epileptica en antipsychotica. Dit kan eigenlijk niet uit, dus we bekostigen het met andere delen van het bedrijf die wel winst maken. We doen dit, omdat we het belangrijk vinden dat deze productie niet volledig uit West-Europa verdwijnt. Het wordt tijd dat ook de overheid deze conclusie trekt.”

Apotheker Frans Derks van apotheek Oostermoer in Gieten: ‘Kost ons 40 uur werk per week’

"Toen ik twintig jaar geleden begon, deden wij als apothekers de inkoop nog zelf. We kozen meestal voor één leverancier en zorgden er samen voor dat we van alle medicijnen een voorraad hadden. Leveringsproblemen hadden we nooit.

Om de kosten te drukken is de inkoop naar de zorgverzekeraar gegaan en het is al jaren duidelijk dat zij zijn doorgeschoten in het sturen op de prijs.

Bron tekst: dvhn.nl Auteur: Stef Altena
Afbeeldingen: header Pexels, overige DvhN

Leveringsproblemen zijn er al tijden, maar zo erg als nu was het nooit. De gemiddelde levertijd bij een tekort is 104 dagen. In een apotheek wordt gemiddeld 40 uur per week meer gewerkt om de problemen voor onze patiënten op te lossen. Als er een recept binnenkomt, dan kijken we of het op voorraad hebben en of het leverbaar is. De lijst met middelen waarbij dit niet zo is, is heel groot.

Dan gaan we op zoek naar een alternatief. Hetzelfde middel in een andere sterkte of dosis, of een ander merk wat dezelfde werking heeft. In dit eerste geval moet een tweede collega checken of er geen fouten zijn gemaakt. Vaak moet ook de huisarts of de praktijkondersteuner controleren of de werking bij de patiënt daadwerkelijk goed is. Bij een alternatief komen soms kosten voor de patiënt kijken, omdat dit dan niet het preferente middel is dat vergoed wordt. Er komt dus veel extra overleg bij kijken met patiënten, huisartsen en leveranciers.

Het aanhouden van de zogenoemde ijzeren landelijke voorraad van cruciale middelen wordt genoemd als oplossing, maar dat kost ook geld. Als elke Nederlander 5 euro meer zorgpremie gaat betalen, lost dat op termijn een deel van de tekorten op.

Op korte termijn het helpt om de werkdruk bij apotheek en huisarts te verlagen als patiënten meer gebruik gaan maken van de apps van zorgverleners waarmee bijvoorbeeld herhaalrecepten kunnen worden besteld en een consult bij de huisarts kan worden ingepland. Ons helpt het heel erg als patiënten gebruik gaan maken van de afhaalautomaat en ook hun mailadres achterlaten.”